1. ALGEMENE ACHTERGROND: GESCHIEDENIS IN VOGELVLUCHT
(voor de summiere lezer)
De oppervlakte van KRETA bedraagt 8336 km en is daarmee het vijfde eiland in de middellandse zee.
Kreta ligt in het zuiden van de Egeīsche Zee en vormt de grens met de Libische Zee. Het eiland is 260 km lang en de breedte varieert van 12 tot 60 km.
Kreta is zeer bergachtig en van west naar oost zijn er drie gebergtes te onderscheiden. In het westen bevindt zich de 'Lefka Ori' (Witte Bergen), waarvan de Pachnes met 2452 m de hoogste top is. In het centrale deel van Kreta bevinden zich de 'Idi' met de Psiloritis als hoogste berg (2456 m). In het oosten liggen de 'Dikti' waarvan de hoogste spits 2148 m is.
Deze bergen bestaan grotendeels uit kalksteen (ons woord 'krijt' komt van Kreta) en herbergen veel grotten en kloven.
De kustlijn heeft een lengte van ruim 1000 km. De zuidkust van Kreta kenmerkt zich door de steile rotswanden. De noordkust is een stuk vlakker en aan deze zijde bevinden zich dan ook de meeste stranden.
De stranden aan de zuidkust liggen meestal afgelegen in inhammen en zijn daardoor uniek en ongerepter.
Zo'n 310 km ten zuiden van Kreta ligt Libië en een beetje verder zuidoostwaarts, Egypte.
Het eiland Kreta is ontstaan door het over elkaar schuiven van Europese en Afrikaanse continentale platen op vergelijkbare wijze als waarop de Alpen en de Himalaya zijn ontstaan.
Enkele tientallen miljoenen jaren geleden begon Afrika zich in de richting van Europa te bewegen en drukte de Afrikaanse schol tegen de Europese schol. Op de grens daarvan ontstonden een aantal eilanden, o.a Kreta, Kasos en Karpathos.
Het Kreta van nu ontstond pas enkele miljoenen jaren geleden, in het Plioceen.
Op de plaats van de huidige middellandse zee was Kreta een bergrug in een woestijnbassin.
Toen de Straat van Gibraltar zich opende stroomde het water van de Atlantische Oceaan het bassin binnen (in zo'n 4000 jaar was de zee gevuld: dit is dus zeer snel naar geologische normen!) en bleven er een aantal eilanden, waaronder Kreta over.
De Afrikaanse schol rukt nog steeds op en veroorzaakt regelmatig aardbevingen op Kreta en omstreken. De laatste grote aardbeving dateert van 1926. Het zeer bergachtige Kreta is een deel van de keten tussen de Dinarische Alpen in het zuidwesten van de Balkan en het Taurus-gebergte in Turkije.
De oudste tekenen van beschaving op Kreta dateren uit ongeveer 6500 v. Chr. toen volkeren uit Klein-Azië zich naar het eiland begaven. Deze periode staat bekend als het Neolithicum en kwam ten einde in ongeveer 3000 VC.
Rond die tijd bloeide de Minoīsche beschaving op. Omdat zij vrijwel de gehele oostelijke middellandse zee onder controle hadden en vrijwel geen vijanden hadden, konden zij zich ontwikkelen tot een bijzonder hoge beschaving. Knossos en Festos bv waren een belangrijk ceremonieel en politiek centrum. Aan deze Minoïsche beschaving kwam rond 1450 VC een einde na een allesverwoestende aardbeving en vulkaanuitbarsting, 200 km ten noorden van Kreta, nl in Thera (het huidige Santorini).Rond 1000 VC trokken volkeren vanuit het Griekse vasteland naar Kreta en brak de Dorische tijd aan. De daaropvolgende 2500 jaar worden gekenmerkt door een aaneenschakeling van oorlogen. Achtereenvolgens vielen Romeinen, Arabieren, Byzantijnen, Venetiërs, Turken én de Duitsers (1941) het eiland binnen.Kreta behoort sinds 1913 bij het koninkrijk Griekenland en het is nog maar de vraag of dat zo zal blijven vermits de 99-jarige overeenkomst verliep in 2012...en er nog steeds wordt gebekvecht...:-)Al deze bezettingen ten spijt, heeft het Kretenzische volk altijd haar uniciteit, waardigheid én fierheid behouden. Het is hierbij interessant te beseffen dat er geografisch (qua vorm) en historisch (qua bezettingen) veel gelijkenissen zijn met Vlaanderen...2. CHRONOLOGISCH OVERZICHT MET INTERACTIEVE LINKS
(voor de superleergierige lezer)
Hier dan de 'superlink':http://nl.wikipedia.org/wiki/Kreta